زبان فارسی شاهراهی در برابر ایران‌ستیزی است
تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۷۲۳۶۷
به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، نشست «بررسی ظرفیت های کلان بین المللی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان» در ادامه هشتمین گردهمایی سالانه مؤسسه‌های فعال در زمینه آموزش زبان فارسی در جهان روز یکشنبه (هشتم اسفندماه ۱۴۰۰) به میزبانی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه در محل دفتر مرکز مطالعات این وزارتخانه برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
معاون همکاری های فرهنگی و سمن های مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه گفت: در اصول سیاست خارجی افزایش قدرت ارتباط گیری به عنوان یکی از مصادیق قدرت نرم در دستور کار سیاست خارجی قرار دارد. در برابر جهان ستیزی و ایران ستیزی، زبان فارسی شاهراهی است که در اولویت های وزارت امور خارجه قرار دارد که به عنوان تسهیل سازی برای این منظور شناخته می شود.
علیرضا دلخوش، تصریح کرد: همچنین درباره با آسیب شناسی های موجود در این رابطه با توجه به ارتباطات وسیعی که با کشورهای مختلف داریم، بازخورد آموزش های زبان فارسی در خارج از کشور را بررسی می کنیم و نتایج این بازخوردها را به نهادهای مختلف ارائه می کنیم.
وی افزود: اولین آسیب یا تهدید در خصوص آموزش زبان فارسی این است که آموزش فارسی با موضوع اشتغال و اقتصاد زبان آموزان ارتباط دارد. به طور مثال اینکه انگیزه های کسی که زبان انگلیسی یاد می گیرد این است که در شرکتی مشغول کار شده یا حداقل وقتی به کشوری سفر می کند بتواند با فرد خارج از حوزه خودش ارتباط برقرار کند.
به گفته وی، باید برای فردی که زبان فارسی می آموزد این انگیزه را ایجاد کنیم که از طریق یادگیری زبان فارسی می تواند سرمایه اقتصادی کسب کند و باید ایجاد انگیزه را مد نظر قرار دهیم.
معاون همکاری های فرهنگی وزارت خارجه با بیان اینکه مهمترین آسیب برای گسترش زبان فارسی نبود محصولاتی است که انگیزه اقتصادی و فرهنگی برای آموختن این زبان را ایجاد می کند، گفت: موضوع دیگر زبان های رقیب هستند که مثلاً زبان ترکی در رقابت با زبان فارسی از داوطلبان آموختن زبان فارسی به نفع خود بهره برداری می کند.
دلخوش همچین با اشاره به فعالیت های بنیاد سعدی در حوزه آموزش زبان فارسی، تصریح کرد: این بنیاد فعالیت های بسیار ارزشمندی از نظر شکلی و ماهوی انجام داده که تعداد زبان آموزان خارجی این بنیاد به صورت حضوری و مجازی بیش از ۱۰ هزار زبان آموزش می باشد که البته در مقایسه با سال ۹۹ کاهش داشته که دلیل اصلی آن شیوع کرونا است.
وی ادامه داد: همچنین در کنار این بنیاد مرکز آموزشی بین المللی زبان دهخدا نیز هست که بیش از هزار زبان آموز در دستور کار دارد و آموزش این زبان را از طریق اعزام اساتید زبان فارسی به کشورهای دیگر انجام می دهد.
زبان آموزان بعد از فارغ التحصیلی رها نشوند
، معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اظهار داشت: زبان فارسی یکی از نقاط کانونی تمدن نوین اسلامی است و رویه ها و رویکردهای کنونی هرچند قابل ستایش است، اما کافی نیست.
حسین روزبه گفت: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بنا دارد رویکردهای جدیدی را انجام دهد که اسناد بالادستی اش بر آن تاکید دارد و یکی از اصلی ترین بنمایه های فرهنگی اقتدار زبان فارسی است.
وی افزود: در رابطه با فعالیت های بنیاد سعدی خاطرنشان کرد: بنیاد سعدی مجموعه فاخری است که امروز با سازمان فرهنگ مانند جان و تن رابطه تنگاتنگی با یکدیگر در خصوص گسترش زبان فارسی دارند و آنچه را که این دو باید مد نظر قرار دهند ایجاد انگیزه برای زبان آموزان زبان فارسی است.
روزبه تاکید کرد: موضوع بعدی فعالیت در حوزه شبکه سازی است. در حوزه آموزشی توجه به فضای مجازی به عنوان ابزار باید مورد مداقه قرار گیرد و البته در این دوران کرونا این حوزه آزمون خود را به خوبی انجام داده است اما آنچه که به عنوان خلاء در این حوزه با آن مواجه هستیم این است که زبان آموزان بعد از آموزش رها می شوند که در این رابطه باید اقدامات موثری در حوزه پشتیبانی و حمایت از آنها صورت گیرد و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آماده استفاده از تمام توان خود در خصوص گسترش زبان فارسی در دنیا است.
خانواده های مقیم خارج، تمایل دارند به فرزندشان فارسی بیاموزند
رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت امور خارجه یکی دیگر از سخنرانان این نشست تخصصی بود که در ادامه بیان کرد: در جوامع چند فرهنگی و چند مذهبی برای حقوق شهروندی شرایطی را ایجاد می کنند تا فرزندان آنها در این جوامع مقداری اجازه داشته باشند که در کنار زبان اصلی زبان مادری خود را نیز آموزش ببینند. به طور مثال این ظرفیت در برخی ایالت های آمریکا وجود دارد که باید این ظرفیت گسترش یابد. ما هم می توانیم گروهایی از زبان آموزان یا ایراندوستان مقیم خارج را ترغیب کنیم و دولت نیز موظف شود به این افراد زبان فارسی بیاموزد که در این رابطه رایزنان فرهنگی می توانند تلاش کنند.
مهدی فیاضی تصریح کرد: در حال حاضر مدارس بین المللی مستقر در تهران برای این ظرفیت ها اعلام آمادگی کرده اند تا در نقاطی از جهان که کثرت جمعیتی ایرانیان یا ایران دوستان هستند کلاس های زبان آموزی، مولوی شناسی و… از طریق فضای مجازی شروع به آموزش کنند چون پتانسیل بالقوه ای در این رابطه دارند. اگر بنیاد سعدی در این رابطه آمادگی داشته باشد می توانیم از این ظرفیت عظیم استفاده کنیم.
وی نکته بعدی را دانش آموزان و ایران دوستان مقیم خارج از کشور عنوان کرد و گفت: خانواده های آنها تمایل دارند زبان دوم اسلام یعنی فارسی را بیاموزند و با کتاب هایی که در رابطه با وحدت اسلامی وجود دارد آشنا شوند. این موضوع انگیزه است برای خانواده هایی که نگرانی هویتی در خارج از کشور دارند. همچنین از ظرفیت های دیگر کشورهای حوزه شبه قاره هند به ویژه کشور افغانستان است که زبان فارسی را زبان علم می دانند و باید توجه ویژه به این ظرفیت نهفته داشته باشیم.
نسل سوم و چهارم ایرانیان خارج از کشور که با زبان فارسی بیگانه هستند
هاشمی سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در این نشست گفت: موضوع ایرانیان خارج از کشور موضوع پیچیده ای است که برای مواجه شدن با آن باید مهندسی داشت و جامعه هدف را در نظر گرفت و برای آن برنامه ریزی کرد که مهمترین سرمایه ما در این رابطه اعتماد است و در دولت سیزدهم رئیس جمهور کارویژه ای برای دستگاه های مختلف در این رابطه تعیین کردند.
وی افزود: هدف گذاری ما این است که نسل های دوم و سوم ایرانی خارج از کشور بتوانند به راحتی به کشور رفت و آمد داشته باشند. در نشست دی ماه رئیس جمهور با ایرانیان خارج از کشور آیت الله رئیسی به این موضوع اشاره کردند که کارهای فرهنگی برای مقابله با ایران هراسی باید در خارج از کشور مورد توجه قرار گیرد و در این راستا بنیاد سعدی پذیرفته شد.
سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در ادامه گفت: ما ۸ کارگروه داریم که کارگروه فرهنگی و رسانه یی از مهمترین آنهاست که به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می شود و اعضای آن سازمان صداوسیما، وزارت علوم، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و… هستند و بر اساس مصالح پیش بینی شده در دسته بندی های فرهنگی، علمی، اقتصادی و… دسته بندی شده اند. همچنین جلسه دیگری توسط شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در خردادما ه سال ۱۴۰۱ با حضور رئیس جمهور برگزار خواهد شد.
وی از ارتباط شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با بنیاد سعدی ابراز خرسندی کرد و گفت: این اتفاق ممکن است مصادیقی را به وجود آورد که نسل سوم و چهارم ایرانیان خارج از کشور که با زبان فارسی بیگانه هستند با آن آشنا شوند.
سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با بیان اینکه در حوزه جوانان و نوجوانان در حوزه زبان آموزی برنامه هایی داریم، تاکید کرد: توسعه زبان فارسی توسعه قدرت نرم ایران به ایرانیان و ایراندوستان خارج از کشور است و از بنیاد سعدی تشکر می کنیم که در تدوین زیرساخت های این موضوع و تامین معلمین آموزش زبان فارسی اعلام آمادگی کردند.
از وظایف تاریخی ما حفظ زبان فارسی است
امیرسعید کرمی، معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بیان کرد: از وظایف تاریخی ما حفظ زبان فارسی است. علاوه بر تکلیف، قوانینی داریم که در رابطه با گسترش زبان فارسی ارایه شده است. سازمان و ادارات ما در ۴۰ سال گذشته اقدامات بسیاری برای گسترش زبان فارسی در دنیا داشته اند که از جمله آن ارسال استادان به نقاط مختلف دنیا برای آموزش زبان فارسی بوده است.
وی ادامه داد: با شیوع بیماری کرونا نیز بخش آموزش های مجازی را فعال کردیم، اما در بحث بسیج امکانات محدودیت های ارزی و ریالی داریم. همچنین از دیگر اقدامات ما بسیج امکانات و بیش از ۳ هزار دانشجوی دوره های تحصیلات تکمیلی و دکترا برای آموزش زبان فارسی در حوزه های مختلف است.
سرپرست شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت: در رابطه با اعزام های ثابت مشکل داریم ولی با کشورهایی مانند هند در ارتباط هستیم چرا که علاقمندان بسیاری برای آموختن زبان فارسی در آنجا داریم. همچنین در کشور اردن ۴۰۰ دانشجوی زبان فارسی داریم و در ایالت بلوچستان پاکستان دانشجویان زیادی داریم که علاقمند به آموزش زبان فارسی هستند. اما شرایط هر کشور با کشور دیگر متفاوت است.
بنیاد سعدی تلاش می کند که مسیر را برای کسانی که می خواهند زبان فارسی بیاموزند فراهم کند
در پایان این نشست، روزبه فلاحت پیشه معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در جمع بندی از موضوعات مطرح شده در این نشست، گفت: موضوع ارتباطات زبان فرسی به عنوان یک نیاز است و برای ترغیب به آموزش زبان فارسی بنیاد سعدی به عنوان وظیفه خود تلاش کرده که مسیر را برای کسانی که می خواهند زبان فارسی را یاد بگیرند، فراهم کند.
وی افزود: این امر نیازمند همکاری دستگاه های مختلف و مرتبط با این موضوع است که چگونه علاقمندان وارد این حوزه شوند.
معاون امور بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در موضوع شبکه سازی برای گسترش زبان فارسی خاطرنشان کرد: اقداماتی از سوی بنیاد سعدی در این خصوص انجام شده و باید از سوی دستگاه های دیگر نیز این اقدامات صورت گیرد و این اقدامات را یکی کنیم که می تواند به شبکه سازی کمک کند. باید بسترها در طرف مقابل را آماه کنیم که این موضوع به توسعه زبان دوم در کشورهای دیگر کمک خواهد کرد.
همچنین در پایان این نشست، جلسه پرسش و پاسخ در رابطه با موضوعات مطرح شده برگزار شد.
هشتمین گردهمایی سالانه مؤسسه‌های فعال در زمینه آموزش زبان فارسی در جهان با همکاری بنیاد سعدی و وزارت امور خارجه، با حضور غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی، سعید خطیب زاده، معاون وزیر امور خارجه، سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه، محمدحسن شیخ الاسلامی، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و رئیس دانشکده روابط بین‌الملل، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد مهدی ایمانی پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و حسین سالار آملی، قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل و رئیس مرکز همکاری‌های علمی بین‌المللی،برگزار شد.
برچسب‌ها سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی زبان فارسی آموزش زبان فارسیمنبع: ایرنا
کلیدواژه: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی زبان فارسی آموزش زبان فارسی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی زبان فارسی آموزش زبان فارسی آموزش زبان فارسی گسترش زبان فارسی وزارت امور خارجه زبان فارسی زبان فارسی زبان آموزان بین الملل بنیاد سعدی بین المللی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۷۲۳۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شاعری که براساس دانش ادبی شعر نسروده!
فرهاد طاهری، پدرش، محمدحسین طاهری را شاعری می‌خواند که براساس قریحه شعر سروده نه براساس توانایی دانش ادبی می‌گوید او به جریان‌های ادبی رایج، کمترین اعتنایی نداشت. با توجه به اینکه در شهری می‌زیسته که زبان‌های تاتی تاکستانی و ترکی رایج است، اشعارش در تحکیم وحدت ملی و تقویت زبان فارسی بسیار مهم است.
فرهاد طاهری، دانشنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران دیوان اشعار پدرش، محمدحسین طاهری را گردآوری و به تازگی راهی بازار نشر کرده است. او در گفت‌وگویی مکتوب با ایسنا درباره ویژگی شعرهای این دیوان توضیح داده است.
متن گفت‌وگو در پی می‌آید:
در ابتدا درباره این دیوان شعری توضیح می‌دهید؛ درباره سبک شعری شاعر، تعداد اشعار و مضمون‌هایی که در این شعرها به کار گرفته شده است.
پیش از پاسخ دادن به پرسش‌های شما، لازم می‌دانم از توجه آن خبرگزاری پرمخاطب به انتشار دیوان طاهری سپاسگزاری کنم.
دیوان طاهری مجموعه کامل سروده‌های فارسی زنده‌یاد محمدحسین طاهری است. محمدحسین طاهری (١٣١٣ - ١٣٩٠) از مردم تاکستان و آموزگار و مدیر دبستان در آن شهر بود. دیوان در ۶٢٩ صفحه تدوین شده است که از این صفحات، ٣٠ صفحه نمایه اشعار و اعلام است و حدود ٢٠ صفحه هم پیشگفتار تدوینگر و صفحات پیش از متن است؛ بنابراین ۵٨٠ صفحه، متن اصلی دیوان را شامل می‌شود و به تقریب می‌توان گفت دیوان طاهری دربردارنده حدود ٩ الی ١٠ هزار بیت اشعار فارسی است.
به لحاظ سبک شعر، اشعار دیوان طاهری در قصاید، به سبک خراسانی و در دیگر قالب‌های شعر (غزل، مثنوی، ترکیبات و مسمطات و رباعی و دوبیتی) اشعار به طرز سبک عراقی است. در این دیوان، قصایدی آمده که کاملا روشن است شاعر در سرودن آنها به قصاید فرخی سیستانی و ناصر خسرو نظر داشته است. همچنین استقبال‌ها و تضمین‌هایی که از غزلیات و مسمطات سعدی و غزلیات حافظ کرده پیروی شاعر را از سبک عراقی نشان می‌دهد. در بعضی از اشعار البته نمونه‌هایی از سبک دوره بازگشت مخصوصا تحت تأثیر اشعار قاآنی کاملا مشهود است اما در سراسر دیوان رد پایی از سبک هندی دیده نمی‌شود. چند نمونه هم البته شعرهایی در دیوان هست که متأثر از شاعران معاصر مانند افسانه نیما و بعضی غزلیات شاملو و سایه و شهریار است.
ویژگی‌های دیوان طاهری
به لحاظ مضامین شعر، می‌توانم بگویم اغلب اشعار دیوان طاهری همان مضامین سنتی و قدمایی شعر فارسی است. علاوه بر آن شاعر به مسائل اجتماعی هم توجه کرده است. این نکته را من در مقدمه دیوان مشروح نوشته‌ام و فکر کنم بهتر است همان توضیح را اینجا برای خوانندگان این مصاحبه عینا نقل کنم :
«درون مایۀ اشعار عمدتا صبغه و حال و هوایی عاطفی و عاشقانه دارد و جنبه‌های انسانی و اجتماعی نیز در سراسرآن مشهود است . سروده‌های طاهری هم، به مانند بسیاری از سروده‌های طرز قدمایی، مظهر تمام عیارِ همان دغدغه‌ها و پرسش‌های همواره پایان ناپذیر ذهنیت شاعرانۀ هویت و اندیشۀ ایرانی است : پرسش و جست‌وجوگری از معمای آفرینش و هستی، حیرت و درماندگی، عشق، دلتنگی و هجر و فراق، یأس وامید، حق‌گزاری و سپاس و ستایش و نکوهش، حسرت برگذشته و پشیمانی، نجوا و گفت‌وگوهای با خویش و...
شاعر این سروده‌ها نیز در سراسر اشعار خود به همان احوالات شاعرانه و برخوردار از اوصاف اخلاقی و شخصیتیِ ملهم از طرز نگریستن شاعرانه به عوالم روحی و دنیای بیرونِ خود به تمام و کمال دچار بوده است. به مقتضای شاعرانه اندیشیدن و سخن گفتن، دستخوش «زیروزبرشدن‌های عاطفی واحساسی» شده و گاه و بیگاه نیز رشتۀ سخن به دست «قضاوتِ پُر تناقض» داده است.
فارغ از آنچه گذشت، دیوان طاهری همچنین حائز بعضی نکته‌ها و گفته‌هایی است به نظر شایستۀ اعتنا و تأملِ بیشتر که بررسی اجمالی آن، چه بسا ذهن و توجه خوانندگان این اشعار را فزون‌تر معطوف خود کند و آنان را به جزئیات و آگاهی‌هایی راهنمون شود که در فهم دقیق‌تر و روشن‌ترِ گذشته شاعر و گذشته‌های زادگاه او، فراوان دستگیر و راهگشا باشد.
نخست، خواننده نکته بین دیوان طاهری، از سرگذشت و مهمترین وقایع زندگانی شاعر و نیز از دلخوری‌ها و غم‌ها و شادی‌ها و باورهای فرهنگی و اعتقادی، و از قضاوت‌ها و آراء ستایشگر یا منتقدانه او درباره معاشران و دوستان و اقوام و نزدیکان و حتی از اظهارنظرهای او درباره خانواده‌اش مطلع می‌شود. بخشی از دیوان طاهری، درواقع نوعی شرح‌حال‌نگاری منظوم است که پاسخ‌دهنده پرسش خوانندگان و جویندگانی است که بخواهند روایت زندگانی شاعر را از زبان خود او بشنوند.
جنبه مهم دیگر دیوان طاهری، گزارش‌هایی است عمدتا دقیق و مستند و جزئی‌نگرانه (و با ذکر تاریخ) از محیط و رویدادها و پدیده‌های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی روزگار و زادگاه شاعر که به روایت او در ضمن اشعاری بسیار، به نظم آمده است مانندِ شکوه‌ها از: مالکیت زمینهای کشاورزی و مصائب زراعت و باغداری، خشکسالی، بلاها و مصیبت‌های طبیعی و آسمانی، مسائل درمان و بهداشت و آموزش و پرورش، معضلات بیمه بازنشستگان، تنگی معیشت و حقوق نابسنده فرهنگیان ومعلمان، گرانی و کمبود اقلام و سهمیه‌بندی‌ها، بی‌لیاقتی و نادرستکاری صاحبان حرفه‌ها و مشاغل (اعم از وکیل و پزشک و بنا و پیمانکار و...)؛ همچنین گرامی‌داشت دوران دفاع مقدس از وطن و ادای احترام به شهیدان و اسیران و آزادگان؛ حق‌سپاسی از انسان‌های لایق و خدمتگزار ؛ در مرثیه و منقبت پیامبر گرامی اسلام (ص) و ائمه معصوم درضمن اشعاری آئینی و مذهبی ، سوگ‌سروده‌هایی در غم درگذشت مشاهیر و استادان بزرگ ادب وتاریخ و فرهنگ ایران و فرهنگ پروران و معلمان، و گزارش اخبار کانون‌های فرهنگی و انجمن‌ها ومحافل ادبی وشب‌های شعر و سخنرانی و...
از این نظر در دیوان طاهری، جلوه‌ها وصحنه‌هایی از تاریخ اجتماعی و فرهنگی زمانه و زادگاه شاعر، به نظم کشیده شده است. در گزارش‌ها و روایتگری‌هایی هم که دار سخن صرفا به گردِ مسائل «اجتماعی و شأن وجدانِ کاری و پای بندی به اخلاق و درستکاری» بوده است البته این دسته از سروده‌ها تنها «صبغه گزارش و روایت» محض ندارد. در بیشتر این اشعار، رگه‌ها و رد پاهایی از «انتقاد و نقد و تذکر و تحذیر و هشدار و راه نشان دادن و برحذر داشتن از بیراهه و انحراف و به خطا رفتن» خود را نمایانده است درواقع می توان این قبیل اشعار را به نوعی نخستین نمونه‌های «شعر متعهد اجتماعی» و نیز اولین تجربه‌های «نقد اجتماعی مصلحانه» در «ساحت شعرفارسی» در زادگاه شاعر دانست. این نوع شعر منتقدانه اجتماعی و متعهد در دیوان طاهری البته با بسیاری از سنن غالبِ سرودن چنین اشعاری در ادبیات فارسی نیز سازگاری چندان ندارد . لحن و زبان اشعار او ، اگر نگویم تماما بلکه قریب به تمام، برکنار از «هزل و هجو وتیزو تندی و رکیکی کلام» است. این مضمون در ادبیات فارسی (شعر یا نثر منتقدانه اجتماعی و متعهد) در ذات خود پذیرای هرنوع کلام و واژه «تند وبه دور از نزاکت رایج در گفتار» و موافق با لحن و بیان «هزل و هجوآمیز» است و شواهدی بسیار هم از آن در سابقه و سنت ادبیات فارسی و در دیوان‌ها و تذکره‌ها برجای مانده است. اما شواهد شعر منتقدانه اجتماعی و متعهد در دیوان طاهری، با بیانی مؤدبانه ولحنی برخوردار از وجاهت کلام، بامخاطبان به سخن آمده‌ند.»
شاعری که دوگانگی نداشت
شما گردآورنده و تدوینگر شعرهای پدرتان هستید، در واقع با این شاعر زیسته‌اید و تجربه زیسته او را از نزدیک مشاهده کرده‌اید، چقدر شخصیت شاعر به شعر هایش نزدیک بوده و در واقع تجربه زیسته‌اش در شعرهایش نمود دارد؟
در شخصیت ایشان اصولا در هیچ زمینهای دوگانگی وجود نداشت. در تمام مسائل، حرف و عملش یکی بود. همهٔ کسانی که او را می‌شناسند اعم از دانش‌آموزانش یا معلمانی که سال‌ها همکارش بوده‌اند و نیز دیگر اهالی تاکستان به این نکته اذعان دارند که هیچ تفاوت و اختلافی میان گفتار و کردار ایشان ملاحظه نکرده‌اند. این ویژگی در تمام اشعار او کاملا مشهود است. زمینه و بستر بسیاری از اشعار منتقدانه او هم دقیقا از همین ویژگی شخصیت ایشان نشئت می‌گرفت. بعد هم باید این نکته را اضافه کنم او براساس قریحه شاعری و تجربه هنری این اشعار را سروده است ونه براساس توانایی دانش ادبی. بسیارند استادان و دبیران ادبیات فارسی که براساس دانش ادبی و معلومات خود شعر می‌گویند که البته موفق هم نبوده‌اند.
کمترین اعتنایی به جریان‌های ادبی نداشت
شاعر این شعرها، دور از پایتخت به کار شعری پرداخته است، این موضوع چقدر در کار او تأثیر گذاشته است و چقدر ایشان به جریان‌های ادبی توجه نشان داده است؟
من فکر می‌کنم اهمیت فرهنگی دیوان طاهری در همین ویژگی است که شاعر آن دور از پایتخت و در شهری می‌زیسته که زبان‌های تاتی تاکستانی و ترکی در آنجا رایج بوده است. از این لحاظ دیوان طاهری در تحکیم وحدت ملی و تقویت زبان فارسی بسیار مهم است و از این جنبه هم باید این دیوان معرفی و نقد و بررسی شود.
اما در خصوص «جریان های» ادبی رایج، می‌توانم بگویم شاعر، کمترین توجه و اعتنایی به آن نداشت. تلقی او از مقوله شعر و ادبیات فارسی، فقط تعمق در دیوان شاعران بزرگ بود. همیشه هم کلیات سعدی، دیوان حافظ، شاهنامه فردوسی، مثنوی و غزلیات شمس، دیوان وحشی بافقی، فخرالدین عراقی، عارف قزوینی، ایرج میرزا، ملک الشعرای بهار، رهی معیری، اهلی شیرازی، قاآنی را در دست داشت و مطالعه می‌کرد. از میان شاعران معاصر هم فقط شهریار و سایه را مرتب می‌خواند. کمترین علاقه‌ای هم به سهراب سپهری و فروغ و اخوان ثالث نداشت. البته به حسین منزوی ارادت داشت و از اشعار او لذت می‌برد.
درباره این «جریان‌های ادبی» یاد خاطره‌ای افتادم و فکر کنم بد نباشد ذکر کنم. من در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ادبیات فارسی خوانده‌ام و در دوره دانشجویی سخت شیفتهٔ مسائل شعر نو و جریان‌های تجددگرایی ادبی بودم. زنده یاد دکتر فرشیدورد، استاد نقد ادبی و سبک‌شناسی ما بود. بارها سرکلاس با دکتر فرشیدورد درخصوص شعر نو و جریان‌های ادبی معاصر بحثم شده بود. دکتر فرشیدورد کمترین اعتنایی به این مسائل نداشت. یادم هست زنده یاد پدرم برای جشن فارغ‌التحصیلی من غزلی سروده و به نشانی گروه ادبیات فارسی پست کرده بود. نامه پدر چند روز بعد از فارغ التحصیلی به دستم رسید. وقتی رفتم گروه ادبیات نامه‌ام را بردارم دکتر فرشیدورد هم در گروه بود و با هم قدم زنان به بیرون دانشکده رفتیم. طی راه، ماجرا را گفتم. دکتر فرشیدورد با نهایت بی‌اعتنایی گفت پدر شما مگر شاعر بود؟ گفتم بلی و غزل پدر را به سوی دکتر فرشیدورد دراز کردم. با میلی توأم با اکراه کاغذ را گرفت. پدرم بسیار خوش خط بود. دکتر فرشیدورد تا خط پدر را دید گفت عجب خط زیبایی و شروع کرد غزل را خواندن.. به وسط غزل که رسید ایستاد. با تأمل بقیه غزل را خواند و متوجه شدم برگشت دوباره از اول خواند. بعد سرش را بلند کرد و با لحن عصبانیت و شوخی مآب گفت عجیب است از چنین پدر فاضل و فرهیخته‌ای فرزند ناخلفی چون شما تربیت شده است…بعد هم خندید…
شاعر غیر از زبان فارسی، گویا اشعاری به زبان اقلیم خود یعنی زبان تاتی داشته است، درباره تفاوت‌ها و شباهت‌های این اشعار می‌گویید؟
بلی شاعر دیوان طاهری، اشعاری به زبان تاتی تاکستانی هم سروده است. اتفاقا در یکی دوجا در دیوان شعر فارسی به این نکته اشاره و بدان مفاخره هم کرده است البته فضل تقدم سرودن اشعار تاتی تاکستانی، از آن پدر فرهیخته شاعر، زنده یاد میرزا علی‌محمد طاهری است. او نخستین کسی است که اشعاری به زبان تاتی تاکستانی سروده است. اما شعر تاتی صاحب دیوان طاهری، مشتمل بر دو منظومه بلند «آی، وارُن، وارُن» (ای باران، باران!) و «آی فِرِم» (ای پسرم) و اشعاری در قالب غزل و رباعی است. مضامین اشعار تاتی، بیشتر پند و اندرز به آیندگان، ضبط و ثبت آداب و رسوم محلی و در مجموع در حوزه فرهنگ مردم است. غیر از این جنبه‌ها، اشعار تاتی این شاعر، به لحاظ گویش‌شناسی بسیار اهمیت دارد. خودشاعر بعضی از اشعار تاتی را به فارسی ترجمه کرده و تعلیقات بسیار راهگشایی هم در ذیل اشعارش به قلم آورده است. مجموعهٔ اشعار تاتی نیز در مجلدی با عنوان «آی وارُن وارُن» در دست تدوین و آماده‌سازی است که امیدوارم تا پایان امسال منتشر شود.
انتهای پیام
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟